بازگشت
گفت و شنود باکارمند شایسته فرهنگ قسمت چهارم
فضل الرحیم رحیم ، خبرنگار آزاد فضل الرحیم رحیم ، خبرنگار آزاد

پوهنمل داکتر عبدالواحد نظری ، سناریست ، کارگردان سینما ، طنز نویس و یکی از چهره های مطرح در عرصهء سینما کشور ما افغانستان

 

 

رحیم – آقای نظری ، تعریف شما از طنز چگونه است ویا طنز را چگونه تعریف میکنید ؟

 

نظری -  تعریف طنز به نظر من مانند هر پدیده ء  هنری وادبی خیلی کار مشکل است این بدین معنا که با نوشتن یک دو جمله بشکل مختصر ما میتوانیم طنز را تعریف نمایم اما اگر این نوشتار در حد یک کتاب باشد پس ما باید طنز را با ابعاد وسیع تر آن توضیح و تشریح نمایم .اصلاً طنز یک کلمه عربی است که در کشور ماهم به همین نام یاد میگرد. طنز یک ژانر هنری و ادبی است که انواع مختلف دارد ودر زبان های مختلف به نام های ایرونی، ساتایر ,سکوفینگ ... یاد میشود . در طنز معمولاً نواقص، کمبودیها و مفاسد موجود در یک جامعه بیان میشود لهجهء بیان طنز شیرین با کنایه، شکوه ورمز است ولی درعقب این کلمات ولحن به ظاهرخنده دارو شیرین با در نظر داشت عمق موضوع گریه  وتاثر قراردارد . با توجه به بیان ساده و خنده دار در طنزموضوع اصلی ژرفنای مضمون طنز را تشکیل میدهد. برای من طنز به مفهوم بعُد دوم آن است که بدون اینکه از آن بصورت مستقیم ذکری شده باشد خود را در لابلای شکل اولی ظاهر نماید . شیوه بیان بر ملاکردن کمبودیها ، و مفاسد آن نباید از حد کنایه های با مفهوم و خنده دار فرا تر برود و بصورت مستقیم به موضوع پرداخته شود . هجوه و هزل از جمله آن طنزی نیست که من به آن معتقدم .البته نباید فرا موش کرد که بر کس  ویا چیزی  خندیدن ویا  مسخره کردن کاری کسی نیست که خود از امراض ساری آن مفاسد وکمبودیها مکروبی شده باشد .بهترین طنز آن است که آدم از خود شروع کند تا بر دیگران بتازد.

 

رحیم – شما چی وقت به نوشتن طنز روی آوردید و اولین طنز شما چی عنوان داشت و در کجا نشر شد ؟

 

نظری – از روی مسلک اصلی ام که من دایرکتر فلم هستم برای من بسیار مهم بود تا من مشاهده داشته باشم ، شب و روز در جستجوی حوادث بودم در جستجوی چهره ها برای انتخاب در نقشها و ضمناً با عادات و رسوم  مردم روز تا روز آشنا تر میشد م . عکس العمل مردم را به عنوان چشم دید هایم روزمره می نوشتم یک زمان متوجه شدم که در این نوشته هایم موضوعات جالبی وجود دارد و از جانبی در جریان کار های عملی خود یافته بودم که استعداد وتوانائی طنز نویسی در من وجود دارد همان بود که به نوشتن طنز روآوردم . اولین طنزکه من نوشتم" ایستگاه تشکر" نام داشت که در سال 1362 شمسی در روز نامه  انیس نشر شد .

 

رحیم -  هدف شما از نوشتن طنز دیروز چی بود و امروز بکدام هدف طنز مینوسید ؟

 

نظری -  همانطوریکه  قبلاً گفتم که من قصد طنز نویسی را نداشتم بلکه میخواستم چشم دید ها و مشاهدات روزمره ء خودرا بنویسم و به اساس آن قوتمندی دید سینمائی و مسلکی ام را افزایش دهم ، برخورد های طبیعی و دقیق را در اجتماع دریابم که در جریان همین کار بود که من بسوی نوشتن طنز روآوردم و همین یادداشتهایم به من در این قسمت ممد واقع شدند . من همان وقت  و امروز و در مجموع هیچوقت طنز را صرف برای خندیدن ننوشته ام از نظر روانی یکتعداد از طنز های را که من نوشته ام هرچند که خنده دار هستند اما خودم بجای خنده گریه کرده ام و حتا امروز که بعد از سالها این طنز ها را میخوانم گلو ام را غم غصه میفشارد و گریه به چشمانم ناخود آگاه جاری میشود  زیرا مضمون این طنز ها انعکاس درد های است که موجب اذیت و آزار مردم ما میشد و میشود ومن هم مانند هر انسان با احساس در حالیکه آن درد را در قالب طنز ارایه می کنم ولی با خود می گرییم . بصورت خلاصه میخواهم بگویم که در هفت گزینهء طنزی که از این قلم اقبال چاپ یافته است در همه آنها درد های جامعه ما ، کمبودیها ، نواقص و مفاسد موجود در اجتماع ما بصورت دقیق انعکاس یافته است و طنز های من نسبت به خنده های شرین خنده های تلخ را بیشتر در خود دارد .

 

رحیم – چرا طنز در رسانه های کشور ما رونق بیشتر نداشته و ندارد ؟

 

نظری -  با تاسف تابه حال در کشور ما به طنز به عنوان یک ژانر قوی ادبی نگاه نمی شود . بیشتر برداشت از طنز در جامعه ما یک لحظه خندیدن بالای چیز است . در مقایسه با شعر ، داستان طنز رشد همگون نداشته آنچنانیکه در عرصه ادبیات داستانی و سرایش شعر شخصیت های نام آور بیشتر داریم در عرصه طنز شمار آن از انگشتان یک دست ما بالا نمی رود . اما در حال حاضر من شاهد هستم که با یک دلچسپی به بسوی طنز نویسی از جانب جوانان و یا نسل جوان کشورما تلاش مثمر براه انداخته شده کتابهای متعددی در عرصه تیوری طنز و گزینه های طنزی این باورمندی را در ذهن انسان تقویه میکند که ما در آینده قریب دستآورد های بهتر و خوبتری در عرصه طنز خواهیم داشت . آنچه برمیگردد به پیشکسوتان این ژانر ادبی در کشورما ، من آرزو دارم تا آنها به تسریع این پروسه در ارتقا ظرفیت و سوچه گی طنز ، اندوخته ها و تجربه های شانرا با تازه کاران قسمت نمایند تا باشد روزی ما شاهد مکتب ویژهء طنز افغانی باشیم .

 

رحیم –  چی باید کرد تا طنز در رسانه های کشور ما جای پای بیشتر و عمیق تر داشته باشد ؟

 

نظری -  در حالت فعلی کشور ما در یک بحران قرار دارد که تا حدی هیچ کس نمی داند آینده چی خواهد شد. حرفهای زیاد و موضوعات مختلف و گوناگون بیشماری وجود دارد که با پرداختن به آن از طریق ارایه های طنزی  میشود به بیان  نواقص ویا  کمبودیهای موجود  پرداخت و از جانبی برای رشد پروسه جابجای طنز در مطبوعات کشور ما کاری را انجام داد . نباید فراموش کنیم که طنز تاثیرات معین با قوتمندی خاصی که دارد میتواند در سوی و سمت دادن جامعه به طرف اصلاح موثر و مفید واقع شود به گونه مثال : ادویه که بشکل کپسول با طمع تلخ طبعاً خوردن آن برای مریض مشکل تمام میشود و اگر این کپسول با مواد شرین آماده شود و طمع شرین داشته باشد خوردن آن برای مریض علاوه از اینکه تلخ تمام نمیشود بلکه ساده و آسان است که هدف اصلی همان علاج مریض است . در حال حاضر در کشورما نواقص ، کمبودیها و فساد بیداد میکند که باید وضع موجود در جهت اصلاح آن انتقاد شود به نظر من موثر ترین شیوه بیان انتقادی این حالت عطف توجه رسانه و مطبوعات کشور ما در قالب ژانر طنز به شیوهء درست آن میباشد.

 

جناب دکترعبدالواحد نظری ، از شما یک دنیا تشکر که به پرسشهایم با حوصله مندی تمام پاسخ گفتید .

 

پایان


May 3rd, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
بیانات، پیامها و گزارشها